ศวพ.พิจิตร ปรับปรุง ถั่วฝักยาวสีม่วง ให้มีคุณภาพดี อายุเก็บเกี่ยวสั้น

ถั่วฝักยาวเป็นพืชผักที่สามารถปลูกได้ในทุกพื้นที่ ทุกภาคของประเทศไทย มีพื้นที่ปลูกทั้งหมด 92,646 ไร่ ผลผลิตรวมทั้งหมด 113,643 ตัน ราคาเฉลี่ยได้อยู่ที่ประมาณ 20 บาท/กิโลกรัม นอกจากนี้ยังพบว่าราคาในช่วงฤดูร้อนของแต่ละปีสูงถึง 70-90 บาท/กิโลกรัม เนื่องจากสภาพที่ร้อนและแห้งแล้ง ส่งผลให้ผลผลิตถั่วฝักยาวลดลงไปอย่างมาก และขาดตลาดในช่วงฤดูร้อน

ถั่วฝักยาวเป็นพืชที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ สามารถรับประทานได้ทั้งผักสดและนำไปประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู นอกจากนี้ยังมีการผลิตผักสดเพื่อการส่งออก ตลาดส่งออกที่สำคัญ ได้แก่ ประเทศในแถบเอเชีย ยุโรป และตะวันออกกลาง

ถั่วฝักยาวมีธาตุแคลเชียม ฟอสฟอรัส และวิตามินที่ช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก มีกากใยอาหารที่ละลายได้ทำให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดี มีวิตามินชีสูง และยังช่วยลดคลอเรสเตอรอลในร่างกาย นอกจากนี้หากเป็นถั่วฝักยาวสีม่วงจะมีสารแอนโทไซยานินสูง ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ลดการเสื่อมโทรมของร่างกาย

นายอภิรักษ์ วงค์คำจันทร์ นักวิชาการเกษตรชำนาญการ ได้ปรับปรุงพันธุ์ถั่วฝักยาวสีม่วงเพื่อเพิ่มคุณภาพของผลผลิต โดยพัฒนาพันธุ์ถั่วฝักยาวสีม่วงให้มีความหนาของเนื้อมากขึ้น อายุการเก็บเกี่ยวสั้นลง และมีอัตราการพองตัวช้าลง มีอายุการวางตลาดนานขึ้น ในการทดลองมีการผสมและคัดเลือกพันธุ์ เปรียบเทียบและทดสอบพันธุ์ เพื่อให้ได้พันธุ์แท้ที่เกษตรกรสามารถเก็บเมล็ดเพื่อปลูกในรุ่นต่อไปได้ และแก้ปัญหาพันธุ์การค้าที่ส่วนใหญ่จะเป็นพันธุ์ลูกผสมที่ต้องซื้อเมล็ดพันธุ์ทุกปี ที่สำคัญเป็นการสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับเกษตรกรมากขึ้น

 
 เริ่มงานปรับปรุงพันธุ์ในปี 2560

นายอภิรักษ์ วงค์คำจันทร์  และทีมงานวิจัยเริ่มดำเนินการผสมและคัดเลือกพันธุ์ถั่วฝักยาวสีม่วงแดง คุณภาพดี เนื้อหนา พองตัวช้า มีสารแอนโทไซยานินสูง และมีอายุการเก็บเกี่ยวสั้น โดยใช้พันธุ์น่าน 1 (ฝักสีม่วงแดง) เป็นสายพันธุ์แม่ ซึ่งมีลักษณะฝักยาว ความหนาเนื้อน้อยออกดอกช้า พองตัวเร็ว ให้ผลผลิตสูง ผสมกับถั่วฝักยาวสายพันธุ์YB 15 (ฝึกสีเขียว) เป็นสายพันธุ์พ่อ ซึ่งให้ผลผลิตสูง ความหนาเนื้อสูง ออกดอกเร็ว พองตัวช้า แต่ฝักสั้นทำการคัดเลือกพันธุ์ โดยการบันทึกประวัติ (Pedigree Selection) โดยทำการคัดเลือกตั้งแต่ชั่วที่ 2 (F2) จนถึงชั่วที่ 5 (F5) ได้ทำการทดลองระหว่างเดือนตุลาคม 2561 ถึง มกราคม 2563 จากนั้นได้ทำการคัดเลือกสายพันธุ์ดีเพื่อนำไปปลูกปรียบเทียบพันธุ์ถั่วฝักยาวสีม่วงโดยใช้พันธุ์น่าน 1 เป็นพันธุ์เปรียบเทียบ ดำเนินการในศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรพิจิตร และศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรร้อยเอ็ด

 ในปี 2564 ปลูกทดสอบพันธุ์ในแปลงเกษตรกรกร

โดยใช้พันธุ์น่าน 1 เป็นพันธุ์เปรียบเทียบ ที่จังหวัดพิจิตร 2 ฤดูปลูก จังหวัดพิษณุโลก 1 ฤดูปลูก และจังหวัดกำแพงเพชร 1 ฤดูปลูก รวมทั้งสิ้น 4 ฤดูปลูก

นายอภิรักษ์ วงค์คำจันทร์ พบว่า ถั่วฝักยาวสีม่วงสายต้น พจ.21-9-24-22 ให้ผลผลิตสูงในทุกฤดูปลูก ผักสดสีม่วงเข้มตลอดทั้งฝัก การเจริญเติบโตทางด้านลำต้นดี ขึ้นค้างได้เร็วขึ้น คุณภาพการบริโภคดี จึงเสนอคณะกรรมการวิจัยการปรับปรุงพันธุ์พืช กรมวิชาการเกษตร พิจารณาถั่วฝักยาวเป็นพันธุ์แนะนำโดยใช้ชื่อพันธุ์ว่า "ถั่วฝึกยาวสีม่วงพันธุ์ กวก. พิจิตร 1"

 
 ลักษณะเด่น

 ถั่วฝักยาวสีม่วงพันธุ์ กวก.พิจิตร 1 ให้ผลผลิตเฉลี่ย 1,942 กิโลกรัมต่อไร่ สูงกว่าพันธุ์น่าน 1 ร้อยละ 46.27 อายุเก็บเกี่ยวฝักแรก 44 วัน หลังปลูก เร็วกว่าพันธุ์น่าน 1 จำนวน 5 วัน สีฝึกสด ม่วงเข้มกว่าพันธุ์น่าน 1 มีปริมาณสารแอนโทไซยานิน 187.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมน้ำหนักสด สูงกว่าพันธุ์น่าน 1 ที่มีปริมาณสารแอนไซยานิน 115.6 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม น้ำหนักสด

ความหนาเนื้อเฉลี่ย 2.05 มิลลิเมตร มากว่าพันธ์น่าน 1 ที่มีความหนาเนื้อเฉลี่ย 1.53 มิลลิเมตร

ลักษณะฝักตรง ผิวฝักย่น มีความยาวฝักสุดเฉลี่ย44.88 เซ็นติเมตร มีความยาวฝักสูงสุด 49.46 เชนติเมตร เหมาะสำหรับการรับประทานฝักสดเพื่อให้ใต้คุณค่าทางโภชนาการสูง

ถั่วฝักยาวสีม่วงพันธุ์ กวก.พิจิตร 1 ถ้าปลูกในช่วงพฤศจิกายน - กุมภาพันธุ์ จะให้ผลผลิตดีที่สุด


ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรพิจิตร
13 ม.6 ต.โรงช้าง อ.เมือง จ.พิจิตร 66000
โทร.056-990035 , 056-990040